рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ ( History of Computer )
рдЖрдЬ рдХрд▓ Computer рдоाрдд्рд░ा рдЧрдгрдиा рд╕े рднी рдХुрдЫ рдФрд░ рдХाрдо рдХрд░рддे рд╣ै। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рдСрдЯोрдоैрдЯिрдХ рдЯेрд▓рд░ рдорд╢ीрди (рдПрдЯीрдПрдо ) рд╣рдоे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рдХिрд╕ी рднी рд╣िрд╕्рд╕े рд╕े рдмैंрдХिंрдЧ рд▓ेрдирджेрди рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। рдбिрдкाрд░्рдЯрдоेंрдЯрд▓ рд╕्рдЯोрд░ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдмिрд▓ рдмрдиांрдиे рддрдеा рднрдг्рдбाрд░рдг рдХा рдк्рд░рдмंрдз рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рднी рдХрд░рддे рд╣ै।Computer |
рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдХा рд╡िрдХाрд╕ (Development of Computer)
Electronic data рдХी Processing рд╕рди 1940 рд╕े рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджी рдЧрдИ рдеी рдФрд░ рдЬिрд╕рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк Abacus рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ाрдордиे рдЖрдпी। Computer рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рдиिрд░्рдЬीрд╡ рдпрди्рдд्рд░ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рдоाрдирд╡ рдХे рдЬ्рдЮाрди рдХो рд╕ंрдХрд▓िрдд рдХрд░рдХे рдоाрдирд╡ рдХी рдХ्рд╖рдорддा рд╕े рдкрд░े рдХाрд░्рдпो рдХो рдХ्рд░िрдпाрди्рд╡िрдд рдХрд░ рд╕рдХрдиे рд╡ाрд▓ा рд╕ाрдзрди рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЖрдЬ рдЗрд╕рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЕрдд्рдпंрдд рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рд╕рд░рд▓ рдЧрдгрдиाрдУ рдХो рддीрд╡्рд░ рдЧрддि рд╕े рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╕ंрдЧрдгрдХ - рдпंрдд्рд░ो рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЬो рдЙрдкрдХрд░рдг рд╕рд░рд▓ рд╕ंрдЧрдгрдиाрдУ рдХा рдиिрд╖्рдкाрджрди рдХрд░рддे рдеे, рд╡े рдЖрдЬ Electronic Computer рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЧрдП рд╣ै। рдпे Computer рдЯेрдХ्рд╕्рдЯ рдЖрдзाрд░िрдд рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ, рд░ेрдЦाрдЪिрдд्рд░, рд╕рд░рд▓ рд╡ рдЬрдЯिрд▓ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕ंрдЧрдгрдиाрдПँ, рдорд▓्рдЯीрдоीрдбिрдпा рдЬैрд╕े рдХाрд░्рдпो рдХो рджрдХ्рд╖рддा рдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░рддे рд╣ै।
- рдЕрдмेрдХрд╕ (Abacus)
Abacus рдкрд╣рд▓ा рд╕ंрдЧрдгрдХ рдпрди्рдд्рд░ рд╣ै। рдЬिрд╕рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдЪीрди рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। Abacus рдХी рд╡्рдпुрдд्рдкрдд्рддि рдЧ्рд░ीрдХ рд╢рдм्рдж 'рдПрдмेрдХ' (рдзूрд▓) рддрдеा ' рдПрдмेрдХ्рд╕ ' ( рд░ेрдд ) рд╕े рд╣ुрдИ। рдЗрд╕рдХे рддाрд░ो рдоें рдЧोрд▓ाрдХाрд░ рдоोрддी (beads) рд╣ोрддी рдеी। рдЬिрд╕рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдЧрдгрдиा рдХो рдЖрд╕ाрди рдмрдиाрдпा рдЧрдпा। Abacus рд▓рдХреЬी рдХे рдл्рд░ेрдо рдХा рдмрдиा рд╣ोрддा рдеा। рдЬिрд╕рдХे рджो рднाрдЧ рдеे рдКрдкрд░ी рднाрдЧ рдХो рд╣ैрд╡ेрди (Heaven) рддрдеा рдиिрдЪрд▓े рднाрдЧ рдХो рдЕрд░्рде (Earth) рдХрд╣рддे рд╣ै। рдЕрд░्рде рднाрдЧ рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоोрддी рдХा рдоाрди 1 рд╣ोрддा рд╣ै рддрдеा Heaven рднाрдЧ рдХे рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоोрддी рдХा рдоाрди 5 рд╣ोрддा рд╣ै। Abacus рд╕्рдеाрдиीрдп рдоाрди рдЕंрдХрди - рдкрдз्рджрддि рдХे рд╕िрдз्рджांрдд рдкрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рдкंрдХ्рддिрдпों рдоें рдоोрддिрдпों рдХा рд╕्рдеाрди рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
- рдиेрдкिрдпрд░्рд╕ рдмोрдирд╕ ( Napier's Bones )
рд╕рд░ рдЬॉрди рдиेрдкिрдпрд░ рдиे рд╕рди 1617 рдИ. рдоें рдЬोреЬ, рдШрдЯाрдиा, рдЧुрдгा рдФрд░ рднाрдЧ рдХे рд▓िрдП Napier's Bones рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा। рдЬो 11 рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдЫреЬो рдХे рд╕рдоूрд╣ рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд рдеा।
рд╕्рд▓ाрдЗрдб рд░ूрд▓ (Slide Rule) - 1630 рдИ. рд╡िрд▓िрдпрдо рдУрдЯेрдб (William Oughted ) рдиे рдПрдХ рдпрди्рдд्рд░ Slide Rule рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдЬो рдЕंрдХрдЧрдгिрдд рдХे рд▓рдШुрдЧрдгрдХ ( Logarithm ) рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдеा।
- рдкाрд╕्рдХрд▓ाрдЗрди (Pascaline)
рдл्рд░ांрд╕ рдХे рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮ рдм्рд▓ेреЫ рдкाрд╕्рдХрд▓ ( Blaize Pascal ) рдиे 1642 рдоें рдпांрдд्рд░िрдХ рдЧрдгрдиा рдорд╢ीрди ( Mechanical Calculator) рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा। рдпрд╣ рдорд╢ीрди рдХेрд╡рд▓ рдЬोреЬ рд╡ рдШрдЯाрдиा рд╣ी рдХрд░ рд╕рдХрддी рдеी। рдЕрддः рдЗрд╕े рдПрдбिंрдЧ рдорд╢ीрди (Adding Machine) рднी рдХрд╣ा рдЧрдпा।
- рд▓िрдмрдиिрдЯ्рдЬ рдХैрд▓рдХुрд▓ेрдЯрд░ (Leibnitz Calculator)
рдИрд╕рд╡ी 1671 рдоें рдЬрд░्рдордиी рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮ gottfried Leibnitz рдиे pascal calculator рдоें рд╕ुрдзाрд░ рдХिрдпा рдФрд░ рдПрдХ рдРрд╕ी рдорд╢ीрди рдмрдиाрдпीं рдЬो рдХी рдЧुрдиा рдФрд░ рднाрдЧ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЧрдгрдиाрдУ рдХो рдЖрд╕ाрдиी рд╕рдо्рдкрди्рди рдХрд░ рд╕рдХрддी рдеी।
- рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдгाрдд्рдордХ рдЗंрдЬрди (Analytical Engine)
рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮ рдЪाрд░्рд▓्рд╕ рдмैрдмेрдЬ (Charles Babbage ) рдиे 1822 рдоें difference Engine рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХिрдпा рдЬो рднाрдк рд╕े рдЪрд▓рддा рдеा рддрдеा рдЧрдгрдиाрдПँ рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा। 1842 рдоें Charles Babbage рдиे рдПрдХ рд╕्рд╡рдЪाрд▓िрдд рдорд╢ीрди Analytical Engine рдмрдиाрдпा, рдЬो рдкंрдЪрдХाрд░्рдб рдХे рджिрд╢ा рдиिрд░्рджेрд╢ों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рдеा рддрдеा рдоूрд▓рднूрдд рдЕंрдХрдЧрдгिрддीрдп рдЧрдгрдиाрдПँ (рдЬोреЬ, рдШрдЯाрдиा, рдЧुрдгा рдФрд░ рднाрдЧ) рдХрд░ рд╕рдХрддा рдеा।
рд▓ेрдбी рдПрдбा рдЕрдЧрд╕्рдЯा (Ada Augusta ) рдиे рдПрдиाрд▓िрдЯिрдХрд▓ рдЗंрдЬрди рдоें рдкрд╣рд▓ा рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо рдбाрд▓ा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрди्рд╣ें рджुрдиिрдпा рдХा рдк्рд░рдердо Programmer рдХрд╣ा рдЧрдпा। рдЙрди्рд╣ें рджो рдЕंрдХो рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдЕрд░्рдеाрдд рдмाрдЗрдирд░ी рдк्рд░рдгाрд▓ी (Binary System) рдХे рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ рдХा рд╢्рд░ेрдп рднी рдЬाрддा рд╣ै।
рдЗрд╕े рднी рдкреЭे
Computer ka parichay
рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░्рд╕ рдХी рдкीреЭिрдпा
- рдкрд╣рд▓ी рдкीреЭी рдХे рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ ( 1940 рд╕े 1950 рдХा рджрд╢рдХ )
рдк्рд░рдердо рдкीреЭी рдоें Computer рдХा рдоुрдЦ्рдп рд╣िрд╕्рд╕ा Vaccum Tubes рдеी। Vaccum Tubes рдПрдХ electronic device рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдЬрд░िрдпे рдбिрдЬिрдЯрд▓ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХा рд╕ंрд╕ाрдзрди рдХाрдлी рддेрдЬ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।
Vaccum Tubes рд╕े рдХाрдлी рдЕрдзिрдХ рдоाрдд्рд░ा рдоें рдКрд╖्рдоा рдиिрдХрд▓рддी рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े Computer рдмाрд░ - рдмाрд░ рдмंрдж рд╣ोрддा рдеा। рдЗрд╕ рд╕рдордп рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд░िрдпाрдУ рдХे рд▓िрдП рдХрдИ рддрд░рд╣ рдХे рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдП। рдЗрдирдоे рд╕े рдХुрдЫ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै।
- ENIAC - рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рди्рдпूрдоेрд░िрдХрд▓ рдЗंрдЯिрдЧ्рд░ेрдЯोрд░ рдПрдиाрд▓ाрдЗрдЬрд░ рдПрди्рдб рдХंрдк्рдпूрдЯрд░
- EDVAC - рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдбिрд╕्рдХ्рд░ीрдЯ рд╡ेрд░िрдПрдмрд▓ рдСрдЯोрдоैрдЯिрдХ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░
- UNIVAC - рдпूрдиिрд╡рд░्рд╕рд▓ рдСрдЯोрдоैрдЯिрдХ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░
- Mark 1
- рджूрд╕рд░ी рдкीреЭी рдХे рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ ( 1950 рд╕े 1960 рдХा рджрд╢рдХ )
рд╡्рджिрддीрдп рдЪрд░рдг рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдП Computer рдоें Vaccum Tubes рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдаोрд╕ рдк्рд░рджाрд░्рде рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╣ुрдЖ, рдЬिрд╕े Transister рдХрд╣ा рдЧрдпा। Vaccum Tubes рдХी рддुрд▓рдиा рдоें Transister рдХाрдлी рд╕ुрд╡िрдзा рдЬрдирдХ рдеे। рд╡े рдХाрдлी рджрдХ्рд╖ рддрдеा Vaccum Tubes рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рд╕рд╕्рддे рдеे।
рдЗрд╕ рд╕рдордп High Level Programming Language рдЬैрд╕े COBOL рддрдеा FORTRON рдоौрдЬूрдж рдеी рддрдеा рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдбिрдЬाрдЗрдиिंрдЧ рдоें рднी рдХрдИ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХाрд░्рдп рд╣ुрдП।
- рддीрд╕рд░ी рдкीреЭी рдХे рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ (1960 рд╕े 1970 рдХा рджрд╢рдХ )
рд╣ाрд▓ांрдХि Vaccum Tubes рдХी рддुрд▓рдиा рдоें Transister рдоें рдХाрдлी рд╕ुрдзाрд░ рдеा, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХी рднी рдХुрдЫ рд╕ीрдоाрдПं рдеी। рдЙрдирдХा рд╕рд░्рдХिрдЯ рдХाрдлी рдЬрдЯिрд▓ рд╣ोрддा рдеा, рдЬिрд╕рдоे рдПрдХ рдЕрдХेрд▓े Transister рдоें рдХрдИ рдХрдиेрдХ्рд╢рди рдЬुреЬे рд░рд╣рддे рдеे। рдПрдХ рдмреЬी рд╕рдлрд▓рддा рдЙрд╕ рд╕рдордп рдоिрд▓ी, рдЬрдм рд╕ैрдХреЬो Transister рдХो рд╕рдлрд▓рддाрдкूрд░्рд╡рдХ рдПрдХ рд╕ाрде рдЬोреЬрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рдПрдХ рд╕िрд▓िрдХॉрди рдЪिрдк рдоें рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХा , рдЬिрд╕े рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрдЯेрдб рд╕рд░्рдХिрдЯ ( IC ) рдХрд╣ा рдЧрдпा। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ Transisters рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╕िрд▓िрдХॉрди рдЪिрдк рдХे рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕े рддीрд╕рд░ी рдкीреЭी рдХे Computers рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╣ुрдИ।
- рдЪौрдеी рдкीреЭी рдХे рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ (1970 рд╕े 1980 рдХा рджрд╢рдХ )
LSI Technology рд╡ेрд░ी рд▓ाрд░्рдЬ рд╕्рдХेрд▓ рдЗंрдЯीрдЧ्рд░ेрд╢рди ( VLSI ) рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХा рд░ाрд╕्рддा рджिрдЦाрдпा, рдЬिрд╕рдоे рд▓ाрдЦो Transisters рдХो рдПрдХ рдЪिрдк рдоें рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा। рдЪौрдеी рдкीреЭी рдХे Computers рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣िрд╕्рд╕ा рдеा। VLSI рдЪिрдк рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рддेрдЬ рдЧрдгрдиा рдХрд░рдХे рдоें рд╕рдорд░्рде рдеी। рдЗрди рдЪिрдк्рд╕ рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдЕрдиेрдХ рдШрд░ेрд▓ु рдЙрдкрдХрд░рдгों рдЬैрд╕े рд╡ाрд╢िंрдЧ рдорд╢ीрди рдЖрджि рдоें рд╣ुрдЖ। рдоाрдЗрдХ्рд░ोрдк्рд░ोрд╕ेрд╕рд░ рдХा рдЕрд╡िрд╖्рдХाрд░ 1972 рдоें рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рдПрдХ рдЕрдХेрд▓ी рдЪिрдк рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдХे рд╕ाрд░े рдк्рд░ोрд╕ेрд╕ рдХो рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै।
- рдкांрдЪрд╡ी рдкीреЭी рдХे рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ (1980 рд╕े рдЕрдм рддрдХ)
рдЗрд╕ рдкीреЭी рдоें рдЕрдиुрд╕рди्рдзाрди рдХा рдз्рдпाрди ' рдеिंрдХिंрдЧ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ ' рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╣ै। рдЗрд╕ рддрдХрдиीрдХ рдХो Artificial Intelligence рдЕрд░्рдеाрдд рдХृрдд्рд░िрдо рдмुрдж्рдзिрдорддा рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдХो рдкांрдЪрд╡ी рдкीреЭी рдХा Computer рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╣рдо рдЬिрд╕ Computer рдХा Use рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ै। рд╡рд╣ рдкांрдЪрд╡ी рдкीреЭी рдХा Computer рд╣ै।
рдоुрдЭे рдЙрдо्рдоीрдж рд╣ै рдХी рдЖрдкрдХो рдоेрд░ी рдпрд╣ Post рдЬрд░ूрд░ рдкрд╕ंрдж рдЖрдпी рд╣ोрдЧी। рдоेрд░ी рд╣рдоेрд╢ा рд╕े рдпрд╣ी рдХोрд╢िрд╢ рд░рд╣рддी рд╣ै рдХी Readers рдХो рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЙрди्рд╣ें рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे рдЬिрд╕рд╕े рдХी рдЙрдирдХी рд╕рдордп рдХी рдмрдЪрдд рднी рд╣ो рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдкूрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी рдПрдХ рд╣ी рдЬрдЧрд╣ рдоें рдоिрд▓ рдЬाрдпे।
рдпрджि рдЖрдкрдХे рдорди рдоें рдЗрд╕ рдЖрд░्рдЯिрдХрд▓ рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХोрдИ рдбाрдЙрдЯ рд╣ै рдпा рдЖрдк рдЗрд╕рдоें рдХुрдЫ рд╕ुрдзाрд░ рд╣ो рдЪाрд╣рддे рддो рдЖрдк рдХрдоेंрдЯ рдоें рд▓िрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ै рдФрд░ рдЖрдкрдХो рдпрд╣ рдкोрд╕्рдЯ рдкрд╕ंрдж рдЖрдпी рдпा рдЖрдкрдХो рдХुрдЫ рд╕िрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓ा рддो рдЗрд╕े рд╕ोрд╢рд▓ рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдЬैрд╕े рдлेрд╕рдмुрдХ, рдЗंрд╕्рдЯ्рд░ाрдЧ्рд░ाрдо ,рд╡्рд╣ाрдЯ्рд╕рдПрдк्рдк рдЗрдд्рдпाрджि рдоें рд╢ेрдпрд░ рдХрд░े।
Best post ЁЯСН
ReplyDeleteЁЯСНЁЯСНЁЯСН
ReplyDelete